گروه فرهنگی مشرق- "مجید مجیدی" کارگردان و فیلمساز ایرانی که آثار او را فراتر از مرزهای ایران نیز  می شناسند چندی پیش در  اجلاس بین المللی استانبول سخنانی ایراد کرد که اگر چه اولین باری نبود که چنین کلامی از مجیدی شنیده می شد اما شاید او یکی از اولین هنرمندان ایرانی بود که این چنین سخنانی را در اجلاسی بین المللی بر زبان می آورد.

در سال های پس از جنگ تحمیلی و در دوره ی آرامش دهه هفتاد خصوصا؛ بازخوانی تز قدیمی هنر برای هنر بازار گرمی پیدا کرده بود؛ تزی که هنرمند را از هر گونه مسوولیت اجتماعی و عقیدتی برکنار دانسته و او را تنها در برابر هنر خودش مسوول می داند؛ با این حال نسلی که مجیدی و هم قطارانش از آن بر آمدند مسیری دیگر پیمودند. جهت گیری های مجیدی و برخی دوستانش نشان داد که می شود همزمان هم اثر هنری عمیق و با اقبال بالا تولید کرد و هم برای آنچه که در اطرافت رخ می دهد اهمیت قایل بود و غم خورد و البته با همه ی این ها می توان به دین و مذهب و ارزش های آن اعتقاد داشت.

گفته های مجیدی اگر چه در رسانه ها انعکاس وسیع یافت اما چندان مورد بحث قرار نگرفت. از همه مهم تر کسی به این مساله اشاره نکرد که چرا با وجود اوج گیری حضور های بین المللی هنرمندان ایرانی در اجلاس ها و جشنواره های بین المللی اما حرفهایی از این جنس کمتر زده می شود و به عبارت بهتر چرا تنها و تنها یک مجیدی را می شود در بین انبوه هنرمندان ایرانی یافت.شاید از همین جهت بود که پایگاه خبری مشرق کمر همت بست تا در گپ هایی کوتاه و تلفنی نظر هنرمندان سینما را در این مورد جویا شود. 

تهمینه میلانی یکی از اولین کسانی است که به سراغ او می رویم.  میلانی که این روز ها خود را برای داوری جشنواره مالاتیا آماده می‌کند؛ ده دقیقه ای حرف می زند ولی در آخر پشیمان می شود و به خبرنگار مشرق اجازه ی انتشار حرف هایش را نمی دهد و تنها اجازه انتشار یک جمله را صادر می کند که از آنجا که قول داده ایم تنظیمی در کار نباشد بی هیچ مقدمه و موخره می آوریم. خانم میلانی وقتی از او درباره نظرش نسبت به اعتراض آقای مجیدی به سانسور اخبار جهانی می پرسیم می گوید:" چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است".

البته تنها میلانی نیست که به اظهار نظری کوتاه بسنده می کند؛ مازیار میری در برخوردی جالب رسانه را گزینش می کند؛ خبرنگار تماس می گیرد؛ میری می پرسد:"از کجا تماس می گیرید؟" و جواب می شنود:"از مشرق" و بعد "من الان تو جلسه هستم". واقعیت این است که در دنیای رسانه باید برای همه حق انتخاب قایل بود؛ اگر چه نمی شود گزینش کرد و در مقابل دموکراسی خواه بود.

فرج الله سلحشور؛ کارگردان سینما و تلویزیون که اظهار نظر های او بار ها حواشی فراوان درست کرده است و هر کدام از آنها باعث شده تا سلسله مباحثی دیرپا در رسانه های ایران بوجود آیند نیز به سوال مشرق پاسخ می گوید؛ او درباره مجیدی می گوید:"برخی هنرمندان مثل آقای مجیدی و دیگر هنرمندان مذهبی که داریم، اینها اصلا به خاطر مذهب و تکلیف الهی آمدند به سمت هنر. نه بخاطر جاه طلبی و گیشه و جایزه و جشنواره  خود نمایی و غرور و تکبر و اینها." و از همین جهت است که سلحشور مجیدی را خائن به جریان سینما و تلویزیون غالب جهانی می داند. چرا که سلحشور سینمای جهان را علیه انبیا و مقدسات می داند و بر این عقیده تاکید می کند و البته برای آن مثالهایی از آن دسته از آثار هالیوودی که درباره پیامبران بنی اسراییل ساخته شده است؛ دارد.

فرهاد توحیدی؛ فیلمنامه نویس با سابقه سینما هم درباره سخنرانی مجیدی به سوالات مشرق پاسخ می دهد. توحیدی با این که اشاره می کند که همه ی صحبت های مجید مجیدی را نشنیده اما می گوید که همه ی سخنرانی را مکتوب خوانده و لذت برده سات و در نهایت وقتی به مفهوم عدالت و ارتباط آن با هنر و هنرمند می رسد؛ توجه و اهمیت به عدالت را از ذات هنر می داند:"  به نظر من بزرگترین دغدغه هنر ،  رسیدن به زیبایی است . زیبایی یعنی موزونیت ، موزونیت یعنی عدالت. عدالت در همه چیز! یعنی اگر شما یک شاکله ای را می بینید ، این شاکله موزون نباشد و در یک جایی نقص داشته باشد . شما دیگر زیبایی در آن نمی بینید و نقص کاملاً به چشم می آید." توحیدی اشاره ای هم به انتقادات مجیدی به سیستم اداری جهان دارد:"تصور من این است که حرف های آقای مجیدی بیش از هر چیز یک نقصی که در اداره جهان دیده می شود، متوجه بود و آن را نشان گرفته بود. ایشان نسبت به منطق دوگانه ای که جهان با اون اداره می شه اعتراض داشتند . برخی چیزها که باید دیده بشوند ، دیده نمی شوند و برخی چیزها که نباید دیده بشوند مطرح می شوند ،  بنابر این این منطق 2 گانه باعث ناموزونی خواهد شد. من پیام صحبت آقای مجیدی را چنین دریافتم."

 توحیدی در پاسخ به این سوال که اساسا آنچه که مجید مجیدی در این نشست بین المللی بر زبان رانده با زندگی هنری او می تواند ارتباط برقرار کند یا خیر؟ او می گوید:"دیدگاه آقای مجیدی با خصلت هنرمندی ایشان رابطه نزدیکی دارد. ما به کارنامه آقای مجیدی که نگاه می‌کنیم، می بینیم که ایشان همه آثارش مضامین دینی را دنبال می‌کند یعنی حتی ایشان فیلم های شهری هم که می سازند ، کاملا از همین وجه به زندگی شهری و تعاملات انسانی نگاه می کنند."
با این همه فرهاد توحیدی نیز در برابر این سوال که "چرا هنرمندان دیگر از این نوع موضع گیری ها و اظهار نظرها انجام نمی دهند" تنها یک جواب کلی می دهد که این نوع روحیه تنها به مجید مجیدی مختص نیست و چنین دیدگاهی را در دیگران نیز دیده است؛ اگر چه این روحیه ای که توحیدی از آن می گوید کمتر مصداق بیرونی پیدا کرده و دیده شده است.



حسین فرح بخش؛ اگر چه به عنوان کارگردان شهرت چندانی ندارد و شهرت امروزش به واسطه فیلم پرحاشیه "خصوصی" است که در ابتدای سال جاری به روی پرده رفت اما معمولا به صورت جدی در رسانه های حضور داشته و در گوشه و کنار مطلب می نوشت یا مصاحبه می کرد این بار نیز از تماس خبرنگار مشرق استقبال می کند و چند دقیقه ای درباره موضوعات مختلف سخن می گوید که در اینجا مجال چندانی برای پرداختن به آن نداریم اما نکته جالب حرف های فرحبخش در این بود که"من با بخش هایی از صحبت های آقای مجیدی موافق نبودم." بعد از تهمینه ی میلانی که به صورت کنایه آمیز انتقاد می کند؛ فرحبخش دومین کسی است که البته بخش هایی از سخنان مجیدی را نمی پسندد اگر چه احتمالا موضع اش با میلانی متفاوت بوده اما حرفی از این که با کدام بخش از سخنرانی مجید مجیدی مخالف است نمی‌کند.

فرحبخش در نهایت وقتی از او می پرسند چرا دیگر هنرمندان از این دست اظهار نظر ها و موضع گیری ها ندارند توپ را در زمین رسانه ها می اندازد و می گوید:"اگر بخواهیم هنرمندان رو در این زمینه مقصر بدانیم که چرا اظهار نظر نمی کنند این دیگر به نظر من کم لطفی رسانه ها و خبرنگاران است. آنها  باید پیش قدم بشوند و هنرمندان را پیدا کنند."حسین فرحبخش در ادامه اظهار نظر دیگری می کند که جالب تر است و بدون شرح به آن اشاره می کنیم:"این فکر البته اشتباه است و بنده قبول ندارم این رو این که یک جور هایی خجالت می کشند حرفی بزنند. ما وظیفه داریم . این طرز فکر رو عوض کنیم. ببینیم خط فکری هنرمند ها در چه فضایی است. هنرمند ما فکر می کند من اگر بخواهم توهین به پیامبر را محکوم کنم یعنی سو  استفاده کردم از جایگاهم ."


پروانه معصومی بازیگر بی حاشیه ی سینما و تلویزیون است. معصومی را بیشتر با نقش مادر دیده ایم و از آن دسته هنرمندانی است که کمتر وجهه تجاری به خود گرفته است. معصومی گفت: "من هم نظری رو دارم که همه دارند. برای من هم عجیب بود که یک انسانی به خودش اجازه بدهد چنین توهینی بکند و بعد هم آزاد باشد. من هم مثل دیگر مسلمانان معتقدم که سازنده فیلم باید مجازات شود. البته صحبتهای آقای مجیدی رو بنده نشنیدم و نمی تونم اظهار نظری بکنم. دلیل این که من نتوانستم اظهار نظری بکنم این بود که خب چند وقتی هست که تهران نیستم و اگر تریبونی گیر می آوردم حتماً اظهار نظر می کردم و فکر می کنم وظیفه همه این است که در این باره صحبت کنند نه فقط آقای مجیدی."

نمی گویم وظیفه شان هست ولی اگر تریبونی دستشان آمد باید همه دنیا را از گفته های خودشان با خبر کنند. خود من اصلا در جریان بیانیه سینما گران و هنرمندان نبودم. اصلاً روح من از این موضوع خبردار نبود که اگر خبر داشتم مطمئن باشین اسم من در صدر این فهرست می بود ولی من واقعاً خبری نداشتم و هیچ کس در این باره چیزی به من نگفت. 

در مورد این که هنرمندان چرا اظهار نظر نمی کنند شاید به خاطر ترسشان باشد. نمی دونم دقیقاً! شاید وقت نمی کنند. چون این روزها به شدت مشکلات اقتصادی مردم افزابش پیدا کرده خیلی مشکلات زیاد شده خیلی درگیری به وجود آمده. شاید مردم وقت نمی کنند.